Ceren Bayar – Serkan Alan
ANKARA – Siyasetin ve bürokrasinin kenti Ankara’ya çoğunlukla iş için, “iş çözmek” için ya da sıhhat meseleleri sebebiyle gelinir. Pek de hoş bir imajı yoktur Ankara’nın; ‘politik, sıkıcı, soğuk, karanlık, dümdüz bir şehir’ diye anılır. Halbuki Ankara, Cumhuriyet’in birinci yıllarından bu yana sayısız gence konut sahipliği yapmış bir öğrenci kentidir. Öğrencilerin varlığı, siyaseti ve hayatı daima canlı tutmuştur. Türkiye’nin yakın tarihine damga vurmuş pek çok politik dönemeçte Ankara yerleşkeleri, sokakları, meydanları daima var olmuştur ve hatta istikamet vermiştir.
Ankara sokakları “devletin gücünün” gölgesinde itirazın da taleplerin de merkezi olmasının yanı sıra Türkiye’nin farklı kentlerinden aldığı göçle bütüne dair politik tercihleri de yansıtır. 14 Mayıs’taki tarihi seçimler öncesinde eski siyasi havanın olmadığı kentte, muhalefetin taban dalga beklentisi ile iktidarın gücünü koruyacağına dair inancı tıpkı anda hissedilebiliyor.
MİLLETVEKİLİ ADAYLARININ İNANÇLI LİMANI ANKARA
Siyasi partiler için de her vakit farklı bir yerde durur Ankara. Parti yöneticileri; Meclis’e taşımak istedikleri isimleri, partilerin “ağır toplarını”, -eski sistemde- bakan yapmak istedikleri kişileri büyükşehirlerden aday gösterirler. Ankara’da bu kentlerin başında gelir zira Ankara, Meclis’te temsiliyeti bulunan siyasi partiler için risksizdir, her siyasi parti az ya da çok milletvekili çıkarır. Milletvekili adayları için de inançlı limandır; Ankara’dan aday gösterilen isimler sessiz bir “oh” çeker listeler açıklandığında. Tüm bunlarla birlikte 4 milyonun üzerinde seçmeni barındırması sebebiyle cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de belirleyici bir kenttir Ankara.
. SİNCAN DA ANKARA’DA ÇANKAYA DA
Ankara’nın siyasi partilere cömert davranmasının sebebinin sosyolojik yapısı olduğu söylenir. Refah Partisi’nden bu yana muhafazakâr çizgideki siyasi partilerin kalesi pozisyonunda olan Sincan da Ankara’dadır; toplumsal demokrat, Kemalist çizgideki seçmenin CHP’yi ve öncülü partileri her seçimde açık orta birinci çıkardığı Çankaya da Ankara’dadır.
Üç seçim bölgesinden oluşan kentin Anadolu’dan ağır göç alan kuzey kısmı yani 2’nci bölge bilhassa muhafazakâr seçmenin ağırlaştığı yer olarak dikkat çekerken, güney kısmı yani 1’inci bölge ise daha çok kendisini seküler, laik olarak tanımlayan seçmen kitlesinden oluşur. Ankara’nın batısında bulunan 3’üncü bölgedeyse milliyetçi muhafazakâr seçmenin ağırlaştığı görülür. Yer yer interneti çekmeyen köyleri barındıran uzak ilçelerinde genellikle AK Parti güçlüdür.
14 Mayıs 2023’te Ankara’da 4 milyon seçmen, üç seçim bölgesinde sandık başına gidecek ve tekrar 36 milletvekilini Meclis’e gönderecek. Seçim yarışına girecek siyasi partiler bundan evvelki seçimlerde olduğu üzere bu seçimde de Meclis’e taşımak istedikleri isimleri Ankara’dan aday gösterdiler ve bu isimlerin milletvekilliklerini neredeyse “garantilediler”.
. BİR CUMHURBAŞKANI YARDIMCISI, BİR BAKAN, BİR GENEL BAŞKAN YARDIMCISI ADAY
AK Parti, geçen periyot de Ankara Milletvekili olan ve soyadı sebebiyle sembolik bir kıymeti de olan Tuğrul Türkeş’i Ankara birinci bölge birinci sıradan aday gösterirken Genel Lider yardımcılarından Jülide Sarıeroğlu da ikinci sırada yer aldı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Ankara ikinci bölge birinci sıradan aday olurken, üçüncü bölgenin birinci sırasında da Cumhurbaşkanı yardımcısı Fuat Oktay yer aldı.
Ankaralı seçmenlerin yakından tanıdığı ‘Gökçek’ soyadı da bu seçimlerde öne çıktı. Eski Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’in oğlu Osman Gökçek Ankara 2’nci bölge 5’inci sıradan AK Parti’nin adayı oldu. Muhalefetin vites büyülttüğü 2’nci bölgede vekil sayısını artırıp Gökçek’i Meclis dışı bırakmak gayelerden bir tanesi.
. MHP’nin üç bölgede de birinci sıra adayları partinin genel lider yardımcıları Mevlüt Karakaya, Sadir Durmaz ve Yaşar Yıldırım olarak belirlendi.
İYİ Parti de tezli isimlerini Ankara’dan aday gösterdi. Koray Aydın, Ahmet Eşref Fakıbaba, Kürşad Zorlu gibi İYİ Parti Genel Lideri Meral Akşener’e yakın ve partinin idare kademelerinde yer alan isimler Ankara’da seçilebilecekleri yerlerden aday oldular.
CHP’NİN KUVVETLİ LİSTESİ
CHP’nin Ankara listesi ise tahminen de son seçimlerin en tartışmalı listelerinden birisi oldu. CHP’nin mevcut milletvekilleri Tekin Bingöl, Murat Buyruk, Gamze Taşcıer üç bölgede liste başında yer alırken seçim sistemindeki değişiklik sebebiyle CHP, ittifak ortaklarını Ankara’da kendi listelerinden, seçilebilir yerlerden aday gösterdi. DEVA Partisi’nden Sadullah Ergin ve İdris Şahin, Gelecek Partisi’nden Nedim Yamalı, DÜZGÜN Parti’den İrem Yaman, Saadet Partisi’nden Mesut Doğan ittifak kontenjanından CHP Ankara milletvekili adayları oldu. Bu durum, aday olmayı bekleyen birtakım CHP’li isimlerin liste dışı kalmasına sebep oldu. CHP Ankara listelerinin ittifak partilerine açılması, özellikle de AK Parti periyodunda bakanlık yapmış isimlerden DEVA Partili Sadullah Ergin’in Ankara birinci bölgeden aday gösterilmesi başlangıçta reaksiyon çekse de ilerleyen günlerde seçim yarışına odaklanıldı ve mevzu gündemden düştü.
. EMEK ÖZGÜRLÜK ADAYLARI İKİ BÖLGEDE RAKİP
Geçtiğimiz devir Ankara’dan bir ismi Meclis’e taşıyan HDP, bu dönem Yeşil Sol Parti listesiyle bu sayıyı ikiye çıkarmayı hedefliyor. Birinci bölge birinci sıra adayı, HDP Eş Genel Lider Yardımcısı Emirali Türkmen’in seçilmesine kesin gözüyle bakılırken Yeşil Sol Parti’nin ittifak ortağı EMEP kontenjanından EMEP Genel Lider Yardımcısı Selma Gürkan’ın seçilebileceğine dair de sav dillendiriliyor.
Ankara ikinci bölgede 10 Ekim Barış Derneği kurucularından İhsan Seylan, üçüncü bölgede Çerkez aday Metin Kılıç Yeşil Sol Parti ismine yarışıyor. Fakat birinci bölgeden farklı olarak ikinci ve üçüncü bölgede bu iki ismin karşısında TİP’in adayları rakip olarak yer alıyor. İkinci bölge birinci sırada vergi uzmanı Ozan Bingöl, ikinci bölge birinci sırada da Türkiye İnhisar Bayileri Platformu kurucusu Özgür Aybaş, TİP’in adayları. Emek ve Özgürlük İttifakı’nın iki siyasi partisinin bu iki bölgede aday çıkarmasının sonucu nasıl etkileyeceği ise bugünden kestirilemiyor.
MUHALEFETİN TABAN DALGA, AK PARTİ’NİN GÜCÜNÜ MÜDAFAA BEKLENTİSİ
Geçtiğimiz seçim periyotlarında daha renkli seçim kampanyalarına şahit olunan Ankara’da bu kere kampanyalar kentin kıymetli merkezleri ve partilerin seçim uyum binaları etrafıyla sonlu. Adayların orta sokaklarda seçmeni ikna çeşitleri da tıpkı sessizlik içerisinde devam ediyor.
Ankara’da alanda çalışan muhalefetin milletvekili adaylarına nazaran ‘dip dalga’ beklentisi AK Parti’nin geçmişte güçlü olduğu seçim bölgelerinde hissediliyor. İnsanların meselelerini ve telaşlarını kulaklarına fısıldadığını söyleyen siyasetçiler bunun çığlığa dönüşmemesini de “kaygıyla” birlikte anlaşılır görüyor. AK Parti’nin güçlü olduğu seçim bölgelerinde ekonomik problemlere dair itirazlar AK Partili seçmenler tarafından da kayda geçerken bunun tahlil adresi olarak yine AK Parti, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan görülebiliyor.
Büyükşehir belediye seçimlerinde Mansur Yavaş’ın Millet İttifakı kapsamında seçilmiş olması, bu seçimde birebir strateji ile ilerleyen muhalefette Kılıçdaroğlu lehine güçlü bir sonucun çıkacağı beklentisi yaratıyor. Yavaş’ın siyasetlerinin tesiriyle oluşan inancın sandığa yansıyacağını belirten muhalefet temsilcilerinin aksini düşünen AK Parti teşkilatları ise kent genelinde “eski gücü” yakalayacaklarına dair motivasyonla çalışıyor.
. ‘2018’E NAZARAN ÇOK FARKLI BİR TABLO VAR’
Bürokrasinin de başşehri olması sebebiyle Ankara’da siyasi partilerin vilayet liderlerinin öbür vilayetlere nazaran farklı misyon alanları ve sorumlulukları da oluyor. Sandık güvenliğinden Yüksek Seçim Kurulu (YSK) ile irtibata, genel merkezlerle irtibattan yurt dışı oyların takibine kadar pek çok hususla vilayet liderleri ilgilenebiliyor.
Tüm bu ağır mesainin içinde adaylarla birlikte seçim çalışmalarına katılan CHP Ankara İl Başkanı Ali Hikmet Akıllı, Ankara’nın siyasi partiler için ehemmiyetine dikkat çekerek “Burası başşehir, 36 milletvekili çıkarıyor, 4 milyonun üzerinde seçmenimiz var. Cumhurbaşkanlığı seçiminde belirleyici yerlerden bir tanesi. Bizim partimiz açısından da örgütümüzün güçlü olduğu yerlerden bir tanesidir” sözlerini kullanıyor.
Sahadaki müşahedelerinin anketlerden çok daha olumlu olduğunu kaydeden Akıllı, “2018’de karşılaştığımız durumla bugün ortasında çok büyük bir fark var. Bugün çok daha olumlu reaksiyonlar alıyoruz. İnsanların görüşlerinin değiştiğini gözlemliyoruz. İktidardan bir bıkkınlık kelam konusu. Açık açık fikirlerini söylüyorlar ve bu iktidara oy vermeyeceklerini tabir ediyorlar. Değerli kısmı da klasik olarak CHP’ye oy vermeyen seçmenler. Örneğin bu sabah 7’de haldeydik. Tablo çok farklıydı. Esnaf bunalmış. Bunu taşra ilçelerde daha da çok gözlüyoruz. İkinci bölgede bile bir fark görüyoruz” diye konuşuyor.
CHP Ankara İl Başkanı Ali Hikmet Akıllı
‘KILIÇDAROĞLU MUHAFAZAKAR SEÇMENDE KABUL GÖRDÜ, TEZİMİZ 16 VEKİL’
Kemal Kılıçdaroğlu’nun adaylığına Ankara’daki muhafazakar seçmenin olumlu bakışının arttığını belirten Akıllı, milletvekili seçim sonucuna dair tezini da şu biçimde lisana getiriyor:
“İddiamız birinci bölgede 7, ikinci bölgede 4, üçüncü bölgede 5 milletvekili çıkarmak. Buna ulaşmak için uğraşacağız. Ne görünüyor derseniz; 6, 3, 4 görünüyor kimi anketlerde. Artık sandıkta seçmen karar verecek.”
‘BOZKIR TOPRAĞIN ÇOCUKLARI’
Ankara’nın yarısından birçoklarının yerli nüfusu olduğunu, kentin Kırıkkale, Çankırı, Yozgat, Çorum üzere etraf vilayetlerden büyük göç almış olduğunu anlatan İYİ Parti Ankara Vilayet Lideri Faruk Köylüoğlu, Ankaralıları ‘Bozkır toprağın çocukları’ olarak tanımlıyor. Köylüoğlu, kelamlarını şöyle sürdürüyor:
“Mustafa Kemal Türkiye’nin ortasında, ahiliğin merkezi olan bir kenti başşehir yaparak Cumhuriyet’le taçlandırmış. Lakin Ankara başşehir olmasının hakkını çok alamamış, son 15-20 yılda ‘boşkent’ haline getirilmiş. Birçok yatırım Marmara’ya yönlendirilmiş. Mansur Bey çok başarılı bir belediye başkanlığı yaptı. Ancak merkezi hükümet tarafından önemli kısıtlamalarla bir manada eli kolu bağlandı. 14 Mayıs’tan sonra Ankara hak ettiği başşehir şanına yakışır bir hale getirecek.”
İYİ Parti Ankara Vilayet Lideri Faruk Köylüoğlu
‘KADINLAR VE ÇOCUKLARIN İLGİSİ ÇOK FAZLA’
Sahada, ÂLÂ Parti’ye ve adaylarına büyük ilgi olduğunu anlatan Faruk Köylüoğlu, “Herhalde meskenlerde anneler babalar ÂLÂ Parti’den çok bahsediyorlar ki çocuklar da saha çalışmalarımıza çok ilgi gösteriyorlar. Elleriyle kalp yapıyorlar, ‘Meral Mommy’ye selam’ diyorlar. Bayanların ve çocukların ilgisi, teveccühü çok fazla” diyor.
14 Mayıs seçiminin ehemmiyetine vurgu yapan ve seçmenin de bunun farkında olduğunu tabir eden Köylüoğlu, “Bu seçim kibirle tevazu, nobranlıkla âlâ niyet, demokrasi ile tek adam ortasındaki seçim. Bu seçim çok pahalı ve değerli. Demokrasimiz için kıymetli. Gençlerin nefes alabilmesi açısından da bu seçimin kıymeti çok büyük” diye konuşuyor.
‘İYİ PARTİ SEÇMENİNİN YÜZDE 100’E YAKINI KILIÇDAROĞLU’NA OY VERECEK’
İYİ Parti olarak Ankara’da birinci parti olmayı hedeflediklerini belirten Köylüoğlu, Millet İttifakı’nın Cumhurbaşkanı adayı Kılıçdaroğlu’nun adaylığı için şu tabirleri kullanıyor:
“Bir süre ikna çalışması gerekti. Biraz uğraştık ama bugün İYİ Parti seçmeninin yüzde 100’e yakınından Kemal Kılıçdaroğlu’na oy gidecek. Yanına Mansur Bey ve Ekrem Bey’in ek edilmesi güçlendirilmiş bir yapı haline getirdi. Bu Meral Akşener’in başarısı. Herkes gönlü rahat oy kullanacak. Kemal Kılıçdaroğlu 13’üncü cumhurbaşkanı olacak.”
‘KONVOYUMUZ DURDURULUYOR, HALAY BİLE ÇEKMEMİZE MÜSAADE VERİLMİYOR’
HDP İl Eş Başkanı Pakize Sinemillioğlu da Ankara’nın başşehir olduğunu hatırlatarak tüm haksızlıkların, hukuksuzlukların da tahlil yerinin Ankara olduğunu kaydediyor. 4 yıldır Ankara il eş başkanı olduğunu belirten Sinemillioğlu, “Özellikle Ankara’da bize değişik bir zulüm yaşatıldı. Buna karşın 1 buçuk aydır sokaktayız, seçim kampanyası yürütüyoruz. Fakat daima engelleniyoruz, şiddete uğruyoruz. Halay çekmemiz bile engelleniyor. Seçim ofisimizin açılışında bize ‘halay çekemezsiniz’ dediler. Tüm bunlardan kaybedecekleri sonucunu çıkarıyoruz” tabirlerini kullanıyor.
HDP İl Eş Başkanı Pakize Sinemillioğlu ‘AKP’NİN ANKARA’DA SOKAĞA ÇIKMAYA YÜZÜ YOK’
Tüm bu mahzurlara karşın sokakta halkın büyük ilgisi ile karşılaştıklarını aktaran Sinemillioğlu, “Bazen ürkerek bize yaklaşan ve gizlice bize takviye olacağını söyleyenler oluyor. Yalnızca bizim seçmenimizden değil, her bölümden duyuyoruz bu dayanak cümlelerini. Herkes ‘edî bese’ diyor. Ve gördüğümüz kadarıyla AKP’nin Ankara’da sokağa çıkmaya, seçmenle bir ortaya gelmeye yüzü yok” diyor. Sinemillioğlu, Yeşil Sol Parti’nin Ankara’da en az üç milletvekilini Meclis’e taşıyacağını tabir ediyor.
2018’DE AK PARTİ ÖNDE
Ankara’da 2018 milletvekili seçiminde AK Parti, oyların yüzde 40,44’ünü; CHP 26,1’ini; MHP 13,11’ini; İYİ Parti 12,10’unu; HDP 6,40’ını aldı. Çankaya’nın bulunduğu birinci bölgede CHP, Keçiören’in bulunduğu ikinci bölgede ve Sincan’ın bulunduğu üçüncü bölgede AK Parti birinci parti olarak seçimi sonuçlandırdı. Bu sonuçlarla 15 AK Parti, 10 CHP, 5 İYİ Parti, 5 MHP ve 1 HDP Milletvekili Meclis’e gitmeye hak kazandı.
2019 yılında yapılan mahallî seçimlerde ise Millet İttifakı’nın adayı Mansur Yavaş, AK Partili Mehmet Özhaseki’nin önünde seçim yarışını bitirmişti. 14 Mayıs’ta cumhurbaşkanlığı seçimlerinin başa baş geçmesi beklenen kentte milletvekilliği istikrarlarının ise değişmesi bekleniyor.