Konya’da Selçuk Üniversitesi’nden Prof. Dr. Tuna Uysal’ın yürütücülüğündeki proje ile Tuz Gölü’nün etrafındaki endemik bitki tiplerinden alınacak genler, kuraklıkla çabada kullanılacak.
DHA’nın haberine nazaran bu genler, kuraklık periyotlarında de yetişebilecek buğday, çavdar, arpa, yonca ve gibisi bitkilere aktarılacak.
TÜBİTAK TARAFINDAN DESTEKLENİYOR
Konya, Ankara ve Aksaray hudutları içinde yer alan, kapalı havza özelliği taşıyan ve Türkiye’nin tuz gereksiniminin büyük kısmı karşılanan Tuz Gölü’nün etrafındaki endemik bitki cinslerinden alınacak genler, kuraklıkla uğraşta kullanılacak. Bu genler, kuraklık devirlerinde de yetişebilecek buğday, çavdar, arpa, yonca ve gibisi bitkilere aktarılacak. Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Moleküler Biyoloji Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tuna Uysal’ın yürütücülüğündeki ‘Tuz Gölü ve Etrafında Yayılış Gösteren Birtakım Endemik Cinsler ve Üzerinde Fenotipik Plastisite ve Epigenetik Sistemlerin Belirlenmesine Yönelik Yaklaşımlar’ isimli proje, TÜBİTAK (1001) tarafından desteklenmeye layık görüldü.
’70 TANESİ ÜLKEMİZ İÇİN LOKAL ENDEMİK OLARAK BİLİNENLERDEN’
Prof. Dr. Tuna Uysal, “Tuz Gölü, çok kıymetli bitki alanlarından bir tanesi. 400’e kadar tıpla temsil edilmekle birlikte bunların 70 tanesi ülkemiz için lokal endemik olarak bilinenlerden. Proje kapsamındaki ana amaçlarımızdan bir tanesi, tuzcul ortamda yayılış gösterebilme yetisine sahip bu bitkilerin genetik bazda, genom bazında karakterizasyonlarının yapılması. Alışılmış ki bu süreçte bu genom bazında genlerin nasıl işlediğini, güçlü koşullarda bitkilerin nasıl hayatta kaldığını ortaya koymak ismine glikofit diye tabir ettiğimiz, olağan kıraç alanlarda yayılış gösteren en yakın akraba tipler ile amaç alınan genler açısından kıyaslanarak tuzcul ortamdaki dirençleri, direnç genlerini bu kıraç ortamda, glikofit topraklarda yayılış gösteren cinslere aktarabilmek. Olağan bu bizim ileriki çalışmalarımızın en değerli amaçlarından bir tanesi. Bunun bilhassa buğdaygiller familyasında yer alan buğday, çavdar, arpa, yonca ve gibisi akraba cinslerine uyarlanması demek. Gelecek daha kıraç, daha kurak dünya topraklarında ziraatin sürdürülebilirliği açısından çok büyük ehemmiyet taşımaktadır” dedi.
‘GEN KAYNAKLARININ İSTENİLEN RANDIMANDA TUTULABİLMESİ AÇISINDA ÖNEMLİ RİSKLER’
Projenin yalnızca insan besinini içeren bitkilerle hudutlu olmadığını tabir eden Prof. Dr. Tuna Uysal, “Ana amacımız tahıllar üzerine değil, yalnızca insan besini üzerinde de değil. Biliyorsunuz dünya iklimi daima değişiyor. Global bazda iklim değişiklikleriyle karşı karşıyayız. Karbondioksitasyonun gitgide artması, radyasyonun artması, sıcaklıkların gece gündüz farklarının artması. Bunlar yenilebilir gen kaynaklarının istenilen randımanda tutulabilmesi açısından önemli riskler. Bilim insanları olarak bunun önüne nasıl geçeriz? Gelecek için nasıl şimdiden birtakım tahlil yolları bulabiliriz? Bunun üzerinde duruyoruz. Bu kapsamda da temel gayemiz bilhassa farklı tuz konsantrasyonlarında yaşayabilme kabiliyetinde olan tiplerin genlerinin bu prosesi nasıl yerine getirdiğini tespit etmek. Ve buradan gelen bilgileri ise kıraçlaşan dünyadaki topraklara ve o topraklarda yayılış gösteren ekim dikimi yapılan tiplere aktarabilmek. Bunları şayet şimdiden tespit edersek gelecekte daha da çoraklaşacak, daha tuz ölçüsü artacak, besin ölçüsü azalacak topraklarda yetişebilecek gen kaynaklarında tespit edebilmiş oluyoruz” diye konuştu.
‘BU TİPLERİ YERİNDE KORUMAK ZORUNDAYIZ’
Tuz Gölü’nün bilim topluluğu için bir laboratuvar niteliği taşıdığını söz eden Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Botanik Ana Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. Kuddusi Ertuğrul, “Tuz Gölü içinde barındırdığı biyolojik çeşitlilik ögeleri ile uzun yıllardır Türkiye’nin ve dünyanın dikkatini çeken bir alan. Tuz Gölü ve etrafında şu anda dünya ölçeğinde müdafaaya mahsus yaklaşık olarak 30 civarında bitki çeşidi var ki bunun 13 tanesi Milletlerarası Müdafaa Kontratı altında, 5 tanesi Avrupa Müdafaa Mukavelesi altında. Türkiye imza attığı Biyolojik Çeşitlilik Mukavelesi mucibince bu çeşitleri yerinde korumak zorunda. Tuz Gölü katiyen bir laboratuvar diyebiliriz. Yalnızca bitki açısından değil, farklı hayvan cinsleri açısından da epeyce zengin” dedi.
(DEMİRÖREN HABER AJANSI)